مقدمه
مسئله مبارزه با پول شویی در این روزها به شدت باب شده است. پولشویی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که امروزه گریبان‌گیر کشور ما است. البته این مشکل، فرایند تازه‌ای نیست و از دیرباز مجرمان از این روش برای پوشاندن مالی که از راه نامشروع به‌دست‌آمده است استفاده می‌کردند.
بااین‌حال، ایجاد این شرایط نابسامان در حالتی رخ می‌دهد که سیستم اقتصادی کشور به‌درستی اداره نشود و نظارت کافی بر فعالیت مجرمان وجود نداشته باشد. به همین دلیل بایستی در ابتدا با خود پولشویی آشنا شویم و سپس با یادگیری دلایل ایجاد آن به دنبال مبارزه با پولشویی باشیم. در این متن از این دو موضوع صحبت خواهد شد
چیستی پول شویی و اهمیت مبارزه با پولشویی
پول شویی همان‌طور که از نامش نیز مشخص است در اصل به این معنا است که پولی که از مجاری نامشروع به‌دست‌آمده است را تطهیر می‌کند که در اصطلاح عامیانه شستن طلقی می‌شود. به همین دلیل اصطلاح پولشویی برای شستن یا تطهیرکردن پولی است که به‌درستی به دست نیامده است. با انجام این کار، پول به‌صورت مشروع جلوه داده می‌شود و در سیستم اقتصادی کشور وارد می‌شود. به همین دلیل، مجرمان از زیر پولی که نامشروع کسب کرده‌اند در می‌روند.
برای انجام پولشویی معمولاً از یک کار قانونی به‌جای پوشش استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، فرد مجرمی را در نظر بگیرید که برای انجام کاری نامشروع پولی را قرار است دریافت کند. این کار نامشروع در ابعاد ملی می‌تواند دادن حق امتیاز به یک شرکت یا نهاد باشد. سپس در یک مراسم فروش آثار هنری، این لوازم را به قیمتی کلان می‌فروشد.
اگر شخصی که به هنر وارد باشد قیمت این آثار هنری را بررسی کند، احتمالاً گواهی می‌دهد که به قیمتی که در مزایده اعلام شده نمی‌ارزد و بسیار ارزش پایین‌تری دارد. بااین‌حال، بدون نظارت، این تابلوها با قیمتی کلان به فروش می‌روند که در اصل آن پولی است که در ازای یک کار نامشروع دریافت می‌شود.
در چنین شرایطی که پول نامشروع، مشروع جلوه داده می‌شود، دولت باید برای جلوگیری از این روند ورود کرده و افراد خاطی را شناسایی کند، چراکه وجود راه‌های ساده و متعدد پولشویی به گسترش جرم در جامعه کمک خواهد کرد که امنیت همه را به خطر می‌اندازد و پایه‌های اقتصاد را بیش‌ازپیش متزلزل خواهد کرد.
تاریخچه پولشویی
همان‌طور که در بخش مقدمه نیز به آن اشاره شد، در طول تاریخ مجرمان از انواع روش‌های پول شویی برای فرار از دست قانون استفاده می‌کردند. بااین‌حال، در ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در آمریکا، با ممنوع شدن فروش الکل، پولشویی نیز رواج پیدا کرد و مجرمان به‌صورت زیرزمینی الکل به فروش می‌رساندند. برای طبیعی جلوه‌دادن این پول به‌دست‌آمده، شغل دیگری نیز داشتند که نشان بدهند این درآمد از شغل دیگری به‌دست‌آمده است.
به‌عنوان‌مثال، این افراد مجرم می‌توانستند که یک رخت‌شوی‌خانه داشته باشند و با کمک آن به عمل پولشویی دست بزنند. با فروش زیرزمینی الکل، درآمدی به دست می‌آوردند که غیرقانونی بود، اما اعلام می‌کردند که این پول در راستای کار در رخت‌شوی‌خانه به‌دست‌آمده است. از طرفی چون هزینه‌های یک رخت‌شوی‌خانه قابل‌اندازه‌گیری نیست و نمی‌توان درآمد آن را به‌صورت دقیق حساب کرد، این افراد مجرم از فرصت پیش‌آمده استفاده می‌کردند و در بستر رخت‌شوی‌خانه این جرم را انجام می‌داند.
البته این موضوع تنها به غیرقانونی بودن فروش الکل برنمی‌گردد و در شرایط مختلفی ممکن است که این بازارهای سیاه زیرزمینی ایجاد شود. یک مورد بسیار مهم فروش کالای قاچاق و فروش مواد مخدر است که در این دوران در آمریکا شیوع پیدا کرده بود. مسلماً برای آشنایی بیشتر با مبارزه با پولشویی ابتدا باید با دلایل و تاریخچه اصلی آن آشنا باشیم.
دلایل ایجاد پولشویی در جامعه
یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد پولشویی به پایه‌های اقتصادی یک کشور برمی‌گردد. هرچقدر رقابت در بازار کمتر باشد، مبانی اقتصاد یک کشور سست‌تر باشد و سود حاصل از جرم بیشتر باشد، مردم به سمت کارهای جرم رو می‌آورند و از سیستم پولشویی برای تطهیر پول نامشروع خود استفاده می‌کنند. از طرف دیگر، اگر دولت به کمک نهادهای مربوطه به دنبال یافتن راه‌های پولشویی باشد و موارد را به‌سرعت شناسایی کند، می‌تواند از پولشویی جلوگیری کند.
اگر شرکت‌های لایه‌لایه و سیستم اداری تودرتو با مسئولانی که مسئولیت مشخص ندارند وجود داشته باشد، عملاً کار برای سودجویان از طریق پولشویی باز خواهد شد، چراکه کسی عملاً مسئول وضعیت نابسامان نخواهد بود و به‌راحتی سیستم مالیاتی و اداری کشور به‌اشتباه خواهد افتاد.
روش‌های مبارزه با پول شویی
یکی از مهم‌ترین راهکارهایی که در مبارزه با این روش باید پیش بگیریم، اعمال برخورد اقتصادی است که مجرمان را از انجام چنین کارهایی بازدارد. بانک‌ها محل‌هایی برای پولشویی هستند، به همین دلیل بایستی سیستم مالیاتی کشور تصحیح شود و به افراد سودجو اجازه بازکردن حساب یا استفاده از خدمات بانکی داده نشود.
یکی از مواردی که در این امر مهم است، جلوگیری از بازکردن حساب‌های بانکی بدون نام است. اگر چنین حساب‌ها وجود داشته باشد، باید بسته شود یا نام صاحبان آن‌ها معلوم باشد. با بهترشدن سیستم مالیاتی کشور، کارمندان بانک و مؤسسات مالی نیز باید با روش‌های پولشویی آشنا باشند که پاسخ درستی را در زمان ایجاد این اتفاق نشان دهند.
اقتصاد یک کشور باید پویا باشد و رقابت صحیح در آن وجود داشته باشد. به همین دلیل، هرچه اقتصاد از حالت دستور و فرمایشی به سمت اقتصادی رقابتی پیش برود، پایه‌های پولشویی متزلزل خواهد شد.
افرادی که مبادرت به پولشویی می‌کنند درآمدهای کلانی دارند و به کمک آن می‌توانند جو تبلیغاتی را علیه برخی از فرایندهای ضد پولشویی راه بیندازند یا حتی بین یکدیگر تبادلات مالی را انجام دهند. به همین دلیل نظام‌های اطلاعاتی و امنیتی کشور باید با این ترفندها آشنا بوده و سایت‌هایی که در روند پولشویی دست دارند را فیلتر کند.
جمع‌بندی پول شویی و مبارزه با آن
در این مقاله با مفهوم اصلی پول شویی و با مثال‌هایی از آن آشنا شدیم. فهمیدیم که افرادی که دست به پولشویی می‌زنند، با کمک برخی از مشاغل می‌توانند کار خود و درآمدی را که به دست می‌آورند مشروع جلوه بدهند. اگر دقیق‌تر به این مشاغل و درآمد آن‌ها نگاه شود می‌توانیم به‌راحتی ردی از پولشویی را پیدا کنیم، چراکه طبیعتاً بیش از درآمدی که از کار مشروع کسب می‌کنند درآمد دارند و این گواهی بر این مدعاست.
در ادامه زمانی که با دلایل ایجاد پولشویی آشنا باشیم و ضعف‌های مدیریتی و اقتصادی کشور را بشناسیم می‌توانیم به دنبال مبارزه با پولشویی باشیم و جلوی ازبین‌بردن سرمایه‌های ملی را به دست این افراد سودجو بگیریم. امیدواریم که این متن اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار داده باشد.
